Terugblik 4 en 5 mei 2025

Verhaal 4 mei 2025 herdenking Leidsche Rijn, Utrecht

Door Koen Riedstra, 14 jaar

10 mei, 1940
Duitse soldaten rijden zwaarbewapend Nederland in, met als doel het hele land te bezetten. Waarom? Nederland heeft niets misdaan? Toch werd Nederland, zonder iets gedaan te hebben, zonder waarschuwing ingenomen. Het was een onderdeel van het grotere plan om via België door te gaan naar Frankrijk. Vijf dagen lang vochten 28.000 Nederlandse soldaten voor onze vrijheid. In die vijf dagen zijn er 2300 omgekomen. Onze vrijheid is toen afgenomen. Nederland had geen wil meer. De joden die naar Nederland gevlucht waren, werden ten dode opgeschreven. Vijf jaar lang werd Nederland bezet door Duitse troepen. In die vijf jaar zijn meer dan honderdduizend joden vervolgd.

Tijdens de bezetting zelf waren er meer dan 45.000 verzetshelden. Deze mensen hebben nooit opgegeven. Ze waren overal en nergens tegelijk. Hun verhaal mag nooit vergeten worden.

Maar een ding vergeten mensen vaak. Ik heb een interessante vraag: Je woont op een boerderij in Nederland in het jaar 1941. Je eet met je gezin, en plotseling klopt er iemand op de deur. Je doet open, en ziet twee Duitse soldaten uitgehongerd voor je deur staan, bijna smekend om een bord soep. Zou je die soep dan geven aan het leger dat je land bezet? Zou je je vijand helpen? Mijn overgrootouders zaten in dit scenario. Ze hebben de soldaten wel eten gegeven. Niet uit angst, niet omdat ze bij de NSB zaten, maar uit medelijden. Want diezelfde Duitse soldaten hebben er nooit voor gekozen om het leger in te gaan. Zij hadden honderd keer liever thuis aan tafel hun eigen diner gegeten. Toen Adolf Hitler zijn stem over de radio klonk en de oorlog verklaarde aan Polen, waarop de Engelsen en de Fransen de oorlog verklaarden aan Duitsland, was niemand blij. Ook die soldaten niet. Zij werden gedwongen door de leiders van het leger om te vechten voor een ideologie die zij misschien helemaal niet aanhingen. Oorlog is voor niemand goed, en brengt niet meer dan vernietiging en bloed.

Kijk vijf jaar verder, en geallieerde troepen landen aan de kust van Normandië. Tegelijkertijd breekt het leger van de Sovjet-Unie door het oostfront van de Duitsers heen. Op 5 mei 1945, morgen tachtig jaar geleden, capituleerde het Duitse leger in Nederland. Die dag is elk jaar gevierd als Bevrijdingsdag, om nooit te vergeten wat er in die vijf jaar is gebeurd.

Op 4 mei, de avond voordat we onze vrijheid vieren, herdenken we de slachtoffers van oorlog. De miljoenen soldaten die vochten voor hun land. De miljoenen burgers die hulpeloos toekeken terwijl hun huizen vernietigd werden. De miljarden mensen die moesten lijden door een oorlog.

Dat herdenken doen we door respect te tonen voor de mensen die hebben moeten lijden in een oorlog. Niet alleen de Tweede Wereldoorlog, maar ook andere oorlogen waar we het niet vaak over hebben. Door de verhalen uit de oorlog levend te houden, en ze niet te vergeten. Maar boven alles herdenken we door de vrijheid die ons gegeven is te gebruiken om het goede te doen. Door elkaar te helpen. Door de vrijheid te beseffen en te beschermen, en hem niet te misbruiken. Door te leven. Iedereen herdenkt iemand. Leven is herdenken, en herdenken is leven.